Kategoria: Anatomia

Jest to największy staw w ciele ludzkim. Zbudowany jest z kości udowej i piszczelowej.

Kolano składa się z pomniejszych stawów do których zaliczamy: staw piszczelowo-udowy, staw rzepkowo-udowy i staw piszczelowo-strzałkowy. Cechą charakterystyczną tego stawu jest rzepka, która zalicza się do trzeszczek. Głównymi ruchami możliwymi do wykonania w stawie kolanowym są zgięcie i wyprost. Mniej istotnym ruchem jest rotacji. Staw wyposażony jest w silny aparat więzadłowy oraz rozbudowane struktury mięśniowe. Ruchu w stawie zachodzi pomiędzy kłykciami kości udowej i kłykciami kości piszczelowej pomiędzy którymi występują łąkotki. Funkcją łąkotek jest amortyzacja i zmniejszenie obciążenia na powierzchnie stawowe. Są też swego rodzaju stabilizatorami zwiększającymi powierzchnie stawu. Staw wypełnia maź stawowa umożliwiająca płynny ruch.

Staw kolanowy jest silnie ustabilizowany więzadłami, które hamują nadmierne ruchy boczne, rotację i wysuwanie przednio-tylne. Do najważniejszych więzadeł zaliczamy: Więzadło krzyżowe przednie (ACL), więzadło krzyżowe tylnie (PCL), więzadło poboczne piszczelowe (przyśrodkowe) i więzadło poboczne strzałkowe (boczne).

Mięśnie są dodatkowymi stabilizatorami czynnymi. Za ruchu i stabilizację tego stawu głównie odpowiadają: m. czworogłowy i m. mięśnie grupy tylnej (dwugłowy uda, półścięgnisty i półbłoniasty).

Do najczęstszych schorzeń i urazów w obrębie kolana zaliczamy:

• zmiany zwyrodnieniowe (w tym chondromalacja rzepki)
• różnego stopnia skręcenia
• zwichnięcia rzepki
• uszkodzenia łąkotek
• zerwanie więzadła krzyżowego przedniego (ACL)

Staw biodrowy jest stawem kulistym o największej ruchomości ze wszystkich stawów kończyny dolnej.

Zachodzą tutaj ruchy wyprostu, zgięcia, rotacji, odwiedzenia i przywiedzenia. Zbudowany jest on z panewki znajdującej się w jednej z kości miednicy i głowy kości udowej. Cały stawy okryty jest torebką stawową oraz mięśniami pokrywającymi go z zewnątrz. Wewnątrz natomiast wypełnia ten staw maź stawowa, która zapobiega tarciom wywołanym w czasie ruchu.

Silne usadowienie głowy koście udowej w panewce stawu powoduje, że staw jest dobrze ustabilizowany. Staw ten musi być stabilny z tego względu iż przyjmuje znaczne obciążenia związane z pozycją stojącą. Partie mięśnie otaczające ten staw można podzielić na warstwę powierzchowną i głęboką. Do powierzchownej możemy zaliczyć w głównie mięśnie pośladków. Natomiast do warstwy głębokiej mięśnie rotujące staw i mięsień biodrowo-lędźwiowy. Staw ten odgrywa ważną rolę w czasie chodu. Dlatego też schorzenia występujące w tym stawie mają wpływ na prawidłowy chód.

W związku z przyjmowaniem, przez ten staw, dużych obciążeń najczęściej rozwijają się tutaj zmiany zwyrodnieniowe.

Okolica ciała potocznie nazywana nadgarstkiem jest strukturą złożoną i skomplikowaną. W jej skład wchodzi wiele kości połączonych ze sobą stawami i więzadłami.

Nadgarstek jest „zawiasem” umożliwiającym głównie ruchy zgięcia i wyprostu. Nadgarstek zbudowany jest z 8 kości połączonych dodatkowo z kością łokciową i kośćmi śródręcza. Te 8 kości tworzy 2 szeregi: bliższy i dalszy. W skład bliższego szeregu wchodzą kości: łódeczkowata, księżycowata, trójgraniasta, grochowata. Drugi szereg utworzony jest przez: k. czworoboczna mniejsza, k. czworoboczna większa, k. główkowata i k. haczykowata.

Nad tym stawem przebiega wiele ścięgien mięśni odpowiedzialnych za ruch dłoni. Nadgarstek wraz z dłonią tworzy niezwykle skomplikowany kompleks dający człowiekowi dużą precyzję, a jednocześnie siłę do funkcjonowania w życiu codziennym. Za pracę nadgarstka odpowiedzialne są mięśnie przedramienia, które jednocześnie umożliwiają ruch palców. Mięśnie te przyczepiają się głównie w okolicy stawu łokciowego. Spora ilość mięśni odpowiedzialnych za pracę nadgarstka i dłoni pozwala na wykonywanie różnorodnych ruchów niemożliwych do wykonania przez inne partie ciała.

Najczęstsze schorzenia związane z okolicą nadgarstka:

• zespół cieśni nadgarstka
• złamania w obrębie nadgarstka
• złamania nasad dalszych kości przedramienia (złamanie w miejscu typowym)

Staw ten łączy kości przedramienia (kość łokciową i kość promieniową) z kością ramienną.

Zbudowany jest z trzech pomniejszych stawów: stawu ramienno-łokciowego, stawu promieniowo-łokciowego i stawu promieniowo-ramiennego. Jak każdy ze stawów otoczony on jest torebką stawową i więzadłami. Głównymi stabilizatorami tego stawu są więzadła, które zapobiegają znacznym ruchom bocznym.  Jest to staw o złożonej budowie, w związku z czym zaburzenie ruchomości w obrębie jednej składowej tego stawu spowoduje zaburzenie ruchomości w całym stawie.

Główne mięśnie odpowiedzialne za ruch w tym stawie to: mięsień trójgłowy (triceps), m. dwugłowy (biceps) i m. ramienny. Odpowiadają one za ruchy zgięcia i wyprosty w tym stawie. Dodatkowo w stawie promieniowo-łokciowym zachodzą ruchu odwracania i nawracania przedramienia. Mięśnie w stawie łokciowym odgrywają o wiele mniejszą role stabilizacyjną niż to jest w przypadku stawu ramiennego. Staw łokciowy jest stabilizowany głównie przez więzadła poboczne (przyśrodkowe i boczne) oraz przez torebkę stawową. Okolica stawu łokciowego pełni ważną funkcję z tego względu iż przyczepia się tutaj wiele mięśnie odpowiedzialny za ruch nadgarstka.

Staw łokciowy jest niezwykle ważnym stawem, niestety jest też stawem, który ciężko się rehabilituje. Zbyt późna rehabilitacja może spowodować ograniczenia w prawidłowym funkcjonowaniu stawu. Dlatego wczesna rehabilitacja w znacznej mierze przyczynia się do sprawniejszego powrotu do funkcjonowania w życiu codziennym.

Główne schorzenia w obrębie stawu łokciowego to:

• złamania wyrostka łokciowego
• łokieć tenisisty
• łokieć golfisty
• zwichnięcia i skręcenia stawu łokciowego
• złamania przezstawowe

Jest złożony kompleks kostno-stawowy zaopatrzony w więzadła i mięśnie. Kości wchodzące w skład obręczy to kość ramienna, łopatka i obojczyk.

Najważniejszym i największym stawem jest staw ramienny. Staw ramienny jest stawem kulistym, wieloosiowym co oznacza, że ma możliwość ruchu w wielu kierunkach. Główne części tego stawu to panewka stawu na łopatce i głowa kości ramiennej. Wokół panewki znajduje się obrąbek stawowy, charakterystyczna struktura stawu ramiennego. Jego zadaniem jest zwiększenie powierzchni stawowej. Niestety ze względu na swoją delikatną budowę obrąbek często ulega uszkodzeniu (uszkodzenie obrąbka stawowego). Stawy otoczony jest luźną torebką stawową, która poprzez swoje budową dodatkowo zwiększa ruchomość tego stawu.

Staw ramienny, ze względu na swoją dużą ruchomość, musi posiadać stabilizatory. Takimi stabilizatorami są więzadła i mięśnie. Do więzadeł zaliczamy: więzadło kruczo-ramienne i obrąbkowo-ramienne. Natomiast najważniejsze mięśnie stabilizujące staw ramienny wchodzą w skład stożka rotatorów. Te mięśnie to: mięsień podłopatkowy, mięsień nadgrzebieniowy, mięsień podgrzebieniowy i mięsień obły mniejszy. W czasie ruchu mięśnie te odpowiedzialne są za utrzymanie głowy kości ramiennej w panewce tego stawu.

Do najczęstszych schorzeń związanych z obręczą barkową zaliczamy:

• zmiany zwyrodnieniowe w tej okolicy
• uszkodzenie stożka rotatorów (szczególnie m. nadgrzebieniowego)
• stan zapalny m. nadgrzebieniowego (w wyniku przepracowania)
• stan zapalny m. podłopatkowego
• frozen shoulder syndrome – zarastające zapalenie torebki stawowej
• uszkodzenie obrąbka stawowego
• zwichnięcie stawu ramiennego
• złamanie szyjki głowy kości ramiennej (u osób starszych)

Kręgosłup jest najważniejszą częścią szkieletu, stanowiącą ochronę dla rdzenia kręgowego i przenoszącą obciążenia związane z pozycją wyprostowaną.

Podstawową jednostką anatomiczną kręgosłupa jest krąg, który przenosi do 80-90% obciążeń. Krąg zbudowany jest z trzonu, łuku kręgowego i wyrostka kolczystego. Za kręgami znajduje się kanał kręgowy w którym biegnie rdzeń kręgowy. Kręgosłup składa się z około 32-34 trzonów tuż po urodzeniu. W czasie rozwoju niektóre kręgi ulegają połączeniu w jedną kość (kość krzyżowa i kość guziczna).

Kręgosłup składa się z 5 odcinków: szyjny, piersiowy, lędźwiowy, krzyżowy.

• Odcinek szyjny – składa się z 7 kręgów, opisywanych od C1 do C7. Charakteryzuje się on największą ruchomością i najmniejszym przyjmowanym obciążeniem. Kręgosłup w odcinku szyjnym przyjmuje wygięcie ku przodowi. To specyficzne wygięcie nazywamy lordozą szyjną. Jest to jego normalne fizjologiczne ukształtowanie. Kształt ten zapewnia dobrą amortyzację dla kręgów i zmniejsza obciążenie dla dysków międzykręgowych.

• Odcinek piersiowy – zbudowany jest z 12 kręgów określanych jako Th1 – Th12. Kręgi w tym odcinku są masywniejsze niż te w odcinku szyjnym, a krzywizna w tym odcinku zwrócona jest ku tyłowi i nazywa się kifozą piersiową. Odcinek ten połączony jest z żebrami i tworzy klatkę piersiową. Ze względu na połączenie z żebrami odcinek ten charakteryzuje się większą sztywnością i zmniejszoną ruchomością. z tego też powodu jest mniej narażony na zmiany zwyrodnieniowe i różnego rodzaju urazy.

• Odcinek lędźwiowy – składa się z 5 kręgów od L1 do L5. Są to najbardziej masywne kręgi spośród całego kręgosłupa. Ten odcinek kręgosłupa przyjmuje największe obciążenia. Jest on również odcinkiem najbardziej narażonym na choroby zwyrodnieniowe.

• Odcinek krzyżowy – Kręgi w tym odcinku, określane jako S1 – S5, połączone są w jedną kość.  Kość krzyżowa łączy się z kośćmi miednicy.

• Odcinek guziczny – Odcinek ten jest również zbudowany z kręgów najczęściej ze sobą zrośniętych. Kręgosłup kończy się na tym odcinku, a sam odcinek nie ma wielkiego znaczenia fizjologicznego.